Podział Majątku / Co wchodzi w skład majątku osobistego każdego z małżonków?
W przypadku prowadzenia postępowania o podział majątku, najważniejsze każdorazowo jest ustalenie co wchodzi w skład majątku osobistego, a co w skład majątku wspólnego małżonków. W niniejszym artykule odniesiemy się jedynie do sytuacji, w której pomiędzy małżonkami istnieje ustrój wspólności ustawowej, bowiem w praktyce najczęściej z takimi właśnie sytuacjami najczęściej mamy do czynienia.
Jeżeli pomiędzy małżonkami istnieje tzw. ustawowa wspólnota majątkowa, do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
I. Przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej.
Należy pamiętać, że wspólność ustawowa nawiązuje się automatycznie wraz z momentem zawarcia małżeństwa, chyba że małżonkowie zawarli tzw. majątkową umowę małżeńską wyłączającą wspólność (potocznie intercyzę).
II. Przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.
Przedmioty te wchodzą w skład majątku osobistego niejako automatycznie, chyba że darczyńca wyraźnie zaznaczy, że mają wejść w skład majątku wspólnego małżonków.
Uwaga! Od powyższej zasady istnieje jeden istotny wyjątek, a mianowicie zgodnie z Art. 34 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego "Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił". Zatem jeżeli chodzi o przedmioty zwykłego urządzenia domowego sytuacja jest niejako odwrócona - automatycznie wchodzą w skład majątku wspólnego, chyba że darczyńca wyraźnie zaznaczy, że mają stanowić majątek odrębny jednego z małżonków.
Przedmioty zwykłego urządzenia domowego, to np. meble, dywany, albo sprzęt RTV i agd.
III. Prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom.
W praktyce chodzi najczęściej o przedmioty i prawa majątkowe stanowiące wkład do spółki cywilnej, której wspólnikiem jest jeden z małżonków.
IV. Przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków.
Kategoria ta budzi często wiele wątpliwości. Dla uproszczenia można przyjąć, że można do niej zaliczyć przykładowo takie przedmioty jak: pościel, bieliznę i ubranie codzienne, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu; narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej (z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych), przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które nie mają specjalnej wartości materialnej, a dla małżonka mają znaczną wartość użytkową.
V. Prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie.
Prawami takimi jest przykładowo prawo do alimentacji albo służebności osobiste.
VI. Przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość.
Uwaga! Renta należna poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej stanowi ekwiwalent wynagrodzenia za pracę i jako taka wchodzi w skład majątku wspólnego (patrz: "majątek wspólny małżonków").
VII Wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków.
Uwaga! Mowa jest wyłącznie o "wierzytelnościach" - wynagrodzenie wypłacone wchodzi w skład majątku wspólnego.
VIII Przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków.
Uwaga! Nagrodami za osobiste osiągnięcia są nagrody za pracę twórczą, a więc np. nagrody naukowe, artystyczne, literackie, techniczne, nagrody uzyskane na konkursach. Nie są natomiast nagrodami w tym sensie świadczenia pieniężne w postaci specjalnego dodatkowego wynagrodzenia, takie jak tzw. trzynasta pensja, należności za sporządzenie bilansu, wynagrodzenie za dodatkową pracę i innego rodzaju premie, jakie może otrzymać pracownik.
IX Prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy.
X Przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.
Uwaga! Sytuacja ta nie zachodzi jeżeli przedmiot stanowiący odrębną własność małżonka został sprzedany, uzyskane pieniądze wydane, a nowy przedmiot został następnie zakupiony za pieniądze pochodzące z bieżących dochodów małżonka.